کد مطلب:8998 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:5

گنجینه پرسمان » احكام

در قانون كيفري اسلام تا مجرمي به سن بلوغ و تكليف شرعي نرسيده باشد، مجازات نميگردد. اگر پسري چهارده ساله مرتكب قتل عمدي شود يا صدمه و آسيبي به ديگري وارد كند، براي او كيفر و مجازاتي وجود ندارد؟

احكام بر دو گونهاند: احكام تكليفي، احكام وضعي.

فردي كه هنوز به حد بلوغ نرسيده، احكام تكليفي ندارد كه عبارت اند از: واجبات، محرمات، مكروهات، مستحبات و مباحات.

اصطلاحاً گويند بچه تكليف ندارد. تكليف، چه وظائف قراردادي الهي است كه خداوند بر انسانهاي بالغ الزام كرده است، مانند وجوب نماز، روزه، جهاد، امر به معروف، نهي از منكر، حرمت غيبت كردن، تهمت زدن، دزدي، غصب، شرابخواري و اين گونه تكليفها بر كودكان و نابالغان نيست.

احكام وضعي از قبيل پرداخت ديه، ضمانت اموال مردم كه از بين برده، ظلمي كه به ديگران كرده و مال يا حق ديگران را كه ضايع نموده بر غير بالغ لازم است. البته موارد مختلف است. مثلاً در مورد قتل اگر بچهاي قاتل شديد، قتل عمدي او در حكم قتل خطا است؛ يعني او را قصاص نميكنند اما بايد عاقله (بستگان) او ديه يك انسان را به وارث مقتول بدهند.(1)

در باب ديات هم فرمودهاند: بچه و ديوانه اگر عمداً جنايتي را مرتكب شدند، حكم خطاي محض دارد.(2)

اگر بچهاي مال ديگران را غصب كند يا تلف نمايد، ضامن آن است. اگر فعلاً مالي دارد، بايد ولي او از مالش پرداخت نمايد و اگر مالي ندارد، بايد بعد از بلوغ يا هر وقت كه صاحب اموالي شد، آن را پرداخت نمايد. (3)

ملاك بلوغ تنها كامل شدن 15 سالگي نيست. ممكن است نوجواني در سنين 12، سيزده و چهارده سالگي بالغ شود، بنابراين حكم بالغ را خواهد داشت.



پينوشتها:

1 - تحريرالوسيله، ج 2، ص 522.

2 - همان، ص 554.

3 - همان، ص 173.